نامه بیست وششم فراز ششم

ترجمه‌ها

شروح

ترجمه واژه‌ها

واکاوی واژه‌ها

نکته‌ها و پیام‌ها

1. امانتداری نزد خدای متعال امری ارجمند است. (بِالْأَمَانَةِ)

2. امیر سخن (علیه السلام) در خطبه 199 نهج البلاغه بعد از بيان اهميت نماز و زکات، مسئله بسيار مهمی را مطرح مى‌کنند که «اداى امانت» است. (بِالْأَمَانَةِ)

3. مفهوم امانت، وسیع است که شامل امانت‌هاى خدا و پیامبران الهى و همچنین امانت‌هاى مردم می‌شود از جمله: نعمت‌هاى مختلف خدا، آئین حق، کتب آسمانى، دستورالعمل‌هاى پیشوایان راه حق و همچنین اموال و فرزندان و پست‌ها و مقام‌ها که مؤمنان باید در حفظ و اداى حق آنها کوشا باشند. (بِالْأَمَانَةِ)

4. طبق آیه صریح قرآن «إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا...»[37] هرگونه امانت باید به صاحبش برگردانده شود. (بِالْأَمَانَةِ)

5. امانت غدیرخم که ولایت علی‌ بن ابی طالب (علیه السلام) است را باید تا روز قیامت به نسل‌های بعدی رساند. (بِالْأَمَانَةِ)

6. خداوند متعال در قرآن مجید به یکی از اوصاف مؤمنین که امانتداری است اشاره فرموده: «وَالَّذِينَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ؛ و آنها که امانت‌ها و عهد خود را رعایت می‌کنند».[38] (بِالْأَمَانَةِ)

7. یکی از امانت‌های بشری حفظ اسرار خانوادگی است. قرآن حکیم یکی از اوصاف زنان شایسته و مؤمن را رازداری برشمرده: «فالصّلِحتُ قنِتتٌ حفِظتٌ لِلغَیبِ بِما حَفِظَ اللّهُ؛ پس زنان صالح فرمانبردارند و در غیاب [همسر] اسرار او و حدود الهی را حفظ می‌کنند».[39] (بِالْأَمَانَةِ)

8. خدای متعال در قرآن کریم به دو اصل مهم در واگذاری مسؤولیت‌ها به اشخاص که امانتداری و کاردانی است، اشاره فرموده: «قَالَ اجْعَلْنِي عَلَى خَزَائِنِ الْأَرْضِ إِنِّي حَفِيظٌ عَلِيمٌ؛ حضرت یوسف فرمود: مرا سرپرست خزائن سرزمین مصر قرار ده که نگهدارنده وآگاهم!».[40] (بِالْأَمَانَةِ)

9. امانتداری، ملاکی برای ارزشیابی افراد است که در آیات متعددی به آن اشاره شده از جمله: سوره آل عمران «وَ مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِقِنْطارٍ يُؤَدِّهِ إِلَيْکَ...؛ و در میان اهل کتاب، کسانی هستند که اگر ثروت زیادی به رسم امانت به آنها بسپاری، به تو باز می‌گردانند»[41]و نیز در سوره قصص «قَالَتْ إِحْدَاهُمَا يَا أَبَتِ اسْتَأْجِرْهُ إِنَّ خَيْرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقَوِيُّ الْأَمِينُ؛ یکی از آن دو دختر گفت: پدرم! او را استخدام کن، زیرا بهترین کسی را که می‌توانی استخدام کنی آن کسی است که قوی و امین باشد و او همین مرد است!».[42] (بِالْأَمَانَةِ)

10. خداوند انسان را از خیانت در امانت، نهی فرموده است. «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَخُونُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ وَتَخُونُوا أَمَانَاتِکُمْ وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید! به خدا و پیامبر خیانت نکنید! و نیز در امانات خود خیانت روا مدارید».[43] (بِالْأَمَانَةِ)

11. در حدیثی از پیامبر خاتم (صلی الله علیه و آله) آمده که « لَا إِيمَانَ لِمَنْ لَا أَمَانَةَ لَهُ؛ ایمان ندارد کسی که امانتدار نیست».[44] (بِالْأَمَانَةِ)

12. امانت، بى‌نيازى می‌آورد و خيانت فقر و نادارى. «قال رسول الله (صلی الله علیه وآله): الأَمانَةُ تَجْلِبُ الْغِنى وَ الْخِيانَةُ تَجْلِبُ الْفَقْرَ».[45] (بِالْأَمَانَةِ)

13. عملكرد انسان سبب سعادت يا شقاوت می‌شود و همسر یا فرزند پيامبر بودن، سبب نجات نيست. (وَ رَتَعَ فِي الْخِيَانَةِ وَ لَمْ يُنَزِّهْ نَفْسَهُ وَ دِينَهُ عَنْهَا)

14. همسر حضرت نوح (علیه‌السلام) و همسر حضرت لوط (علیه‌السلام) هر دو به همسران خود خیانت کردند؛ یعنی با دشمنان همکاری می‌کردند و اخبار و اسرار خانواده و مؤمنان را به آنها گزارش می‌دادند که قرآن کریم به این موضوع اشاره کرده: « ... امْرَأَتَ نُوحٍ وَامْرَأَتَ لُوطٍ... فَخَانَتَاهُمَا؛ خدا برای کافران زن نوح و زن لوط را مثال آورد که تحت فرمان دو بنده صالح ما بودند ولی به آنها خیانت کردند»؛[46]همچنین دو تن از همسران رسول خدا (صلی‌الله علیه و آله) مرتکب چنین رذیلۀ اخلاقی شدند که در سوره تحریم آمده: «وَإِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلَى بَعْضِ أَزْوَاجِهِ حَدِيثًا فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَأَظْهَرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ...؛ (به خاطر بیاورید) هنگامی را که پیامبر یکی از رازهای خود را به بعضی از همسرانش گفت. وی آن را افشا کرد و خداوند پیامبرش را از آن آگاه ساخت، قسمتی از آن را برای او بازگو کرد و از قسمت دیگر خودداری نمود».[47] (وَ رَتَعَ فِي الْخِيَانَةِ وَ لَمْ يُنَزِّهْ نَفْسَهُ وَ دِينَهُ عَنْهَا)

15. کسی که در امانتداری سستی می‌کند در دنیا و آخرت خوار و ذلیل است. (فَقَدْ أَحَلَّ بِنَفْسِهِ الذُّلَّ وَ الْخِزْيَ فِي الدُّنْيَا وَ هُوَ فِي الْآخِرَةِ أَذَلُّ وَ أَخْزَى)

16. امام باقر (علیه‌السلام) در دعایی می‌فرمایند: «...اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ عَافِيَتَكَ فِي أُمُورِي كُلِّهَا وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ خِزْيِ الدُّنْيَا وَ عَذَابِ الْآخِرَه؛ بار خدايا! از تو عافيت در همۀ كارها را می‌خواهم و از رسوایی در دنيا و كيفر آخرت به تو پناه می‌برم».[48] (فَقَدْ أَحَلَّ بِنَفْسِهِ الذُّلَّ وَ الْخِزْيَ فِي الدُّنْيَا وَ هُوَ فِي الْآخِرَةِ أَذَلُّ وَ أَخْزَى)







راهکارهایی از نهج‌البلاغه برای بهبود زندگی اجتماعی:
1. ایمان و عمل صالح، خواری دنیا را از انسان دور می‌کند. «... لَمَّا آمَنُوا كَشَفْنا عَنْهُمْ عَذابَ الْخِزْيِ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا...».[49]





پرسش و پاسخ:
با توجه به آیات قرآن حکیم عوامل ذلت در دنیا چیست؟

v تکذیب انبیا (علیهم السلام). «كَذَّبَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ‌... فَأَذاقَهُمُ اللَّهُ الْخِزْيَ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا...».[50]

v جنگیدن با خدا وحضرت رسول (صلی‌ الله ‌علیه ‌وآله). «إِنَّما جَزاءُ الَّذِينَ يُحارِبُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ... لَهُمْ خِزْيٌ فِي الدُّنْيا...».[51]

v ممانعت از ذکر خدا در مساجد و تخریب آن. «وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ مَنَعَ مَساجِدَ اللَّهِ أَنْ يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ‌ وَ سَعى‌ فِي خَرابِها...‌ لَهُمْ فِی الدُّنْیا خِزْیٌ...».[52]

v روش مستكبرانه در برابر حق و مجادله با آن. «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يُجادِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ... لَهُ فِي الدُّنْيا خِزْيٌ‌...». [53]

v پیشتازی در کفر. «... يُسارِعُونَ فِي الْكُفْرِ... لَهُمْ فِي الدُّنْيا خِزْيٌ‌ ...».[54]

v ناپاكى جان و دل منافقان و یهود. «... قالُوا آمَنَّا بِأَفْواهِهِمْ وَ لَمْ تُؤْمِنْ قُلُوبُهُمْ... لَهُمْ فِي الدُّنْيا خِزْيٌ‌...».[55]

v تبعيض در احكام و معارف تورات از سوى یهود. «...أَ فَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْكِتابِ وَ تَكْفُرُونَ بِبَعْضٍ... خِزْيٌ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا...».[56]

v گوساله‌پرستی بنی‌اسرائیل. «إِنَّ الَّذِينَ اتَّخَذُوا الْعِجْلَ سَيَنالُهُمْ... ذِلَّةٌ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا...».[57]

v گوش‌سپارى به شایعه و دروغ. «... سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ‌... لَهُمْ فِي الدُّنْيا خِزْيٌ‌ ...».[58]

v حرام‌خواری. «... لَهُمْ فِي الدُّنْيا خِزْيٌ‌... أَكَّالُونَ لِلسُّحْتِ‌...». [59]