نامه بیست و نهم فراز دوم

ترجمه‌ها

شروح

واژه شناسی

واژه کاوی

نکته‌ها و پیام‌ها

1. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: مسئولیت نُه چیز از امت من برداشته شده «الْخَطَأُ وَ النِّسْيَانُ وَ مَا أُكْرِهُوا عَلَيْهِ وَ مَا لَا يَعْلَمُونَ وَ مَا لَا يُطِيقُونَ وَ مَا اضْطُرُّوا إِلَيْهِ وَ الْحَسَدُ وَ الطِّيَرَةُ وَ التَّفَكُّرُ فِي الْوَسْوَسَةِ فِي الْخَلْقِ مَا لَمْ يَنْطِقْ بِشَفَةٍ وَ لَا لِسَانٍ‌؛ خطا، فراموشى، آنچه بِدان مجبور شوند، آنچه نمى‌دانند، آنچه از توانشان بیرون است، آنچه بِدان ناچار شوند، حسادت، فال بد زدن و تفکر وسوسه آمیز در آفرینش تا زمانى که به زبان آورده نشود».[24] (خَطَتْ بِكُم)

2. شیطان به تدریج و مرور زمان انسان را از گناهان کوچک به سوی گناهان بزرگ سوق می‌دهد. (خَطَتْ بِكُم)

3. لازم است انسان بصیرت و آگاهی را بالا ببرد تا وقتی فتنه‌ای در جامعه پیش می‌آید سقوط نکند. (خَطَتْ بِكُم)

4. عوامل اصلی انحطاط جوامع از دیدگاه قرآن مجید:[25] (خَطَتْ بِكُم)

الف) کفر

سرنوشت هرکس را اعمال و کردار او رقم می‌زند. بی‌ایمانی، سبب می‌شود فرد در گمراهی حرکت کند و اعمالش برای او فایده‌ای نداشته باشد؛ پس هرچه در راه باطل حرکت کند، بیشتر در ظلمت فرو می‌رود و همین غرق شدن در ظلمت، سبب انحطاط می‌گردد. «... وَ مَنْ یَکْفُرْ بِاللّهِ وَ مَلائِکَتِهِ وَ کُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ وَ الْیَوْمِ اْلآخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالاً بَعیدًا؛ و هرکس به خدا و فرشتگان او و کتاب‌ها و پیامبرانش و روز بازپسین کفر ورزد، در حقیقت دچار گمراهی دور و درازی شده است».[26]

ب) تقلید کورکورانه از فرهنگ جاهلی پدران

«وَ إِذا تُتْلی عَلَیْهِمْ آیاتُنا بَیِّناتٍ قالُوا ما هذا إِلاّ رَجُلٌ یُریدُ أَنْ یَصُدَّکُمْ عَمّا کانَ یَعْبُدُ آباؤکُمْ...؛ چون آیات ما بر آنان خوانده می‌شود، می‌گویند: این جز مردی نیست که می‌خواهد شما را از آنچه پدرانتان می‌پرستیدند، بازدارد».[27]

ج) جهل

ظالمان، مستکبران، سودجویان و حاکمان، پیوسته از جهل مردم بالاترین بهره‌ها و از راه تحمیق آنها به چپاولشان پرداخته و آنها را مورد ظلم و ستم قرار داده‌اند. در قرآن حکیم آمده: «... قالُوا یا مُوسَی اجْعَلْ لَنا إِلهًا کَما لَهُمْ إلهَةٌ قالَ إِنَّکُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُونَ؛ گفتند: ای موسی! همان‌گونه که برای آنان خدایانی است، برای ما نیز خدایی قرار بده. حضرت موسی فرمود: راستی گروهی هستید که نادانی می‌کنید».[28]

د) فقر

فقر، بهترین حربه‌ای است که شیطان از آن برای گمراه کردن و به فساد کشیدن انسان استفاده می‌کند. فقیر برای رفع نیازهای خود و مقابله با فقر به هر عملی دست می‌زند. قرآن کریم می‌فرماید: «الشَّیْطانُ یَعِدُکُمُ الْفَقْرَ وَ یَأْمُرُکُمْ بِالْفَحْشاء...؛ شیطان شما را از تهی‌دستی بیم می‌دهد و شما را به زشتی وا می‌دارد».[29]

ذ) مطلق معصیت

«... وَ مَنْ یَعْصِ اللّهَ وَ رَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالاً مُبینًا؛[30]و هرکس خدا و فرستاده اش را نافرمانی کند، قطعا دچار گمراهی آشکاری گردیده است».[31]

5. بیشتر مردم دین و راه و منش خود را از حاکمان می‌گیرند و آنها را الگوی خویش قرار می‌دهند؛ در حالیکه باید هوشیار باشند و راه را از چاه بشناسند. (سَفَهُ‌ الْآرَاءِ الْجَائِرَةِ)

6. برای رسیدن به سعادت، همراهی با حجت خدا باید هم در فکر باشد و هم در عمل. (مُنَابَذَتی)

7. هر کس با حجت خدا دشمنی کند دنیا و آخرت را از دست می‌دهد. (مُنَابَذَتی)