وَ قَالَ (علیه السلام):
«الْحَذَرَ الْحَذَرَ فَوَاللَّهِ لَقَدْ سَتَرَ حَتَّى كَأَنَّهُ قَدْ غَفَر».
ترجمه‌ها
- ترجمه نهج البلاغه (فقیهی)
«از خشم خدا حذر کنيد، از خشم خدا حذر کنيد، که به خدا سوگند، هر آينه و به تحقيق او، گناهان شما را چنان مى‌پوشاند که گويى آنها را آمرزيده است. (اما به هوش باشيد، و در گناه کردن، اصرار نورزيد)».
(نهج البلاغه، ترجمه فقیهی، ص657)
(نهج البلاغه، ترجمه فقیهی، ص657)
- ترجمه نهج البلاغه (استاد ولی)
«بترسید! بترسید! به خدا سوگند که خداوند گاه چنان گناه را می پوشاند که گویی آن را بخشیده است».
(نهج‌البلاغه، ترجمه حسین‌استاد ولی، ص472)
(نهج‌البلاغه، ترجمه حسین‌استاد ولی، ص472)
- ترجمه نهج البلاغه (بهرام پور)
«بر حذر باش، بر حذر (از کیفر الهی)؛ به خدا سوگند، خداوند چنان پرده پوشی می کند که پنداری تو را بخشیده است».
(نهج البلاغه ترجمه روان‌با‌شرح واژگان، ابوالفضل بهرام پور، ص679)
(نهج البلاغه ترجمه روان‌با‌شرح واژگان، ابوالفضل بهرام پور، ص679)
- ترجمه نهج البلاغه (فیض الاسلام)
در ترغيب به دورى از گناه:
«(از نافرمانى) دورى كنيد دورى كنيد بخدا سوگند هر آينه (گناهان را چنان) پنهان نموده كه گويا (آنها را) آمرزيده و بخشيده است (پس اكنون كه مهلت داده و گناهان را پنهان نموده ترس و دورى از خشم او واجب است، و بايد معصيت نكرده از گذشته پشيمان بوده توبه نمائيد، زيرا همانطور كه حلم و بردباريش بسيار است عقاب و كيفرش سخت مىباشد)».
(ترجمه وشرح نهج البلاغه، فيض الاسلام، ج6، ص1099)
«(از نافرمانى) دورى كنيد دورى كنيد بخدا سوگند هر آينه (گناهان را چنان) پنهان نموده كه گويا (آنها را) آمرزيده و بخشيده است (پس اكنون كه مهلت داده و گناهان را پنهان نموده ترس و دورى از خشم او واجب است، و بايد معصيت نكرده از گذشته پشيمان بوده توبه نمائيد، زيرا همانطور كه حلم و بردباريش بسيار است عقاب و كيفرش سخت مىباشد)».
(ترجمه وشرح نهج البلاغه، فيض الاسلام، ج6، ص1099)
شروح
- ترجمۀ توضیح نهج البلاغه (آیت الله شیرازی)
«زنهار، زنهار از آلوده شدن به گناهان! به خدا سوگند كه خدا چنان بر گناهان شما پرده كشيده كه گويى آنها را بخشيده است، در حالى كه نبخشيده و به زودى شما را مجازات مىكند و آنگاه است كه راه فرار و بازگشتى وجود ندارد [پس، از نافرمانى خدا بپرهيزيد]».
(ترجمۀ توضیح نهج البلاغه، آیت الله سید محمد شیرازی، ج4، ص353)
(ترجمۀ توضیح نهج البلاغه، آیت الله سید محمد شیرازی، ج4، ص353)
- توضیح نهج البلاغه (ابن میثم)
«زنهار، به خدا سوگند، آن چنان پنهان داشته كه گويى آمرزيده است».
امام (علیه السلام) بدين وسيله انسان را از خشم الهى به سبب نافرمانى از او برحذر داشته است، به خاطر سهلانگارى و پوشيده داشتن گناه خود تا بدانجا كه گويىآمرزيده است.
عبارت: فو اللّه...
مقدمه صغرا براى قياس مضمرى است كه كبراى مقدّر آن چنين است: هر كس تا بدان حدّ گناه بندهاش را پوشيده دارد، لازم است كه بنده از خشم او برحذر بوده و از نافرمانىاش بپرهيزد و رو به اطاعت او آورد كه هدف از لطف او نسبت به پوشيده داشتن گناه همين است كه بنده برگردد.
(ترجمه شرح نهج البلاغه، ابن ميثم، ج5، صص428و429)
امام (علیه السلام) بدين وسيله انسان را از خشم الهى به سبب نافرمانى از او برحذر داشته است، به خاطر سهلانگارى و پوشيده داشتن گناه خود تا بدانجا كه گويىآمرزيده است.
عبارت: فو اللّه...
مقدمه صغرا براى قياس مضمرى است كه كبراى مقدّر آن چنين است: هر كس تا بدان حدّ گناه بندهاش را پوشيده دارد، لازم است كه بنده از خشم او برحذر بوده و از نافرمانىاش بپرهيزد و رو به اطاعت او آورد كه هدف از لطف او نسبت به پوشيده داشتن گناه همين است كه بنده برگردد.
(ترجمه شرح نهج البلاغه، ابن ميثم، ج5، صص428و429)
- توضیح نهج البلاغه (ابن ابی الحدید)
«پرهيز كنيد پرهيز كنيد به خدا سوگند كه چنان پرده پوشى كرده كه گويى آمرزيده است».
(جلوه تاريخ درشرح نهج البلاغه، ابن ابى الحديد، ج7، ص248)
(جلوه تاريخ درشرح نهج البلاغه، ابن ابى الحديد، ج7، ص248)
واژه شناسی
- الْحَذَرَ
مواظب باشید.[1]
- سَتَرَ
پوشانید.[2]
- غَفَر
بخشید.[3]
واژه کاوی
- حذر
«حذر» یعنی هوشیار بودن[4] در هر چیزی[5] و هم‌چنین پرهیز کردن از شیء ترسناک.[6]
«حذر» به معنى ترس نيست؛[7] بلكه به‌معناى داشتنِ قدرت ِدوری از چیزی است که ضرر دارد.[8]
تفاوت «حذر» و «خوف»:
«رجاء» یعنی انتظار نتیجه همراه با شک در تحقق آن «خوف» یعنی احتمال ضرر در رسیدن به نتیجه. اگر کسی یقین داشته باشد دیگر نه امیدوار است و نه می‌ترسد و «حذر» یعنی مراقبت و پرهیز، چه در حالت گمان و چه در حالت یقین.
«حذر» ضرر را دور می‌کند، اما «خوف» باعث دفع ضرر نمی‌گردد.[9]
تفاوت «حذر» و «احتراز»:
«احتراز» به معناي حفظ نمودن چیزي که اینک وجود دارد؛ اما « حذر» حفظ نمودن چیزي است که اکنون وجود ندارد ولی علم و یا گمان می‌رود که به وجود آید.[10]
«حذر» به معنى ترس نيست؛[7] بلكه به‌معناى داشتنِ قدرت ِدوری از چیزی است که ضرر دارد.[8]
تفاوت «حذر» و «خوف»:
«رجاء» یعنی انتظار نتیجه همراه با شک در تحقق آن «خوف» یعنی احتمال ضرر در رسیدن به نتیجه. اگر کسی یقین داشته باشد دیگر نه امیدوار است و نه می‌ترسد و «حذر» یعنی مراقبت و پرهیز، چه در حالت گمان و چه در حالت یقین.
«حذر» ضرر را دور می‌کند، اما «خوف» باعث دفع ضرر نمی‌گردد.[9]
تفاوت «حذر» و «احتراز»:
«احتراز» به معناي حفظ نمودن چیزي که اینک وجود دارد؛ اما « حذر» حفظ نمودن چیزي است که اکنون وجود ندارد ولی علم و یا گمان می‌رود که به وجود آید.[10]
- غَفَر
«غَفَرَ» به این معنا است که شخص چیزی را از طریق چشم پوشی،[11] پنهان[12] و پاک کند و در مورد چشم‌پوشی از گناه و معصیت به‌کار می‌رود.[13]
بیشترین معنای «غَفَرَ» پوشاندن است.[14]
«اسْتَغْقَرَ اللهَ لذنبه و من ذنبه، فَغَفَرَ له ذنبَه مَغفِرَۀ و غَفراً و غُفرَانا»: از پروردگار خواست تا او را بيامرزد؛ خدا هم خطای او را بخشید.[15]
تفاوت «ستر» و «غفران»:
«ستر الهی» به معنی این‌که خدا علاوه بر چشم‌پوشی از گناه فاسق و کافر، آبرویش را حفظ می کند؛ و آنها را عذاب دنیایی نمی‌کند؛ بلکه در آخرت سخت عذاب می‌شوند. ولی «غفران الهی» اقتضای پاداش رادارد.[16]
بیشترین معنای «غَفَرَ» پوشاندن است.[14]
«اسْتَغْقَرَ اللهَ لذنبه و من ذنبه، فَغَفَرَ له ذنبَه مَغفِرَۀ و غَفراً و غُفرَانا»: از پروردگار خواست تا او را بيامرزد؛ خدا هم خطای او را بخشید.[15]
تفاوت «ستر» و «غفران»:
«ستر الهی» به معنی این‌که خدا علاوه بر چشم‌پوشی از گناه فاسق و کافر، آبرویش را حفظ می کند؛ و آنها را عذاب دنیایی نمی‌کند؛ بلکه در آخرت سخت عذاب می‌شوند. ولی «غفران الهی» اقتضای پاداش رادارد.[16]
- سَتَرَ
«سَتَرَ» به این معناست که شخص شیء را به هر طور که شده[17] از نگاه دیگران دور کند[18] و بپوشاند.[19]
تفاوت «ستر» و «غفران»:
«ستر الهی» به معنی این‌که خدا علاوه بر چشم‌پوشی از گناه فاسق و کافر، آبرویش را حفظ می کند؛ و آنها را عذاب دنیایی نمی‌کند؛ بلکه در آخرت سخت عذاب می‌شوند. ولی «غفران الهی» اقتضای پاداش را دارد.[20]
تفاوت «غِطاء» و «سَتَر»:
«ستر» پنهان شدن بدون داشتن تماس و چسبیدن است، مثل پنهان شدن پشت دیوار یا کوه.
اما «غطاء» به پنهان شدن با داشتن تماس و چسبیدن به بدن گفته می‌شود، همچون پوشاندن با لباس؛ مخفی شدن پشت دیوار «غطاء» نیست. [21]
تفاوت «ستَر» و «حِجاب»:
«ستر» پوششی که روبه‌روی آن دیده می‌شود، ولی «حجاب» باعث می شود که شخص دیده نشود.[22]
تفاوت «ستر» و «غفران»:
«ستر الهی» به معنی این‌که خدا علاوه بر چشم‌پوشی از گناه فاسق و کافر، آبرویش را حفظ می کند؛ و آنها را عذاب دنیایی نمی‌کند؛ بلکه در آخرت سخت عذاب می‌شوند. ولی «غفران الهی» اقتضای پاداش را دارد.[20]
تفاوت «غِطاء» و «سَتَر»:
«ستر» پنهان شدن بدون داشتن تماس و چسبیدن است، مثل پنهان شدن پشت دیوار یا کوه.
اما «غطاء» به پنهان شدن با داشتن تماس و چسبیدن به بدن گفته می‌شود، همچون پوشاندن با لباس؛ مخفی شدن پشت دیوار «غطاء» نیست. [21]
تفاوت «ستَر» و «حِجاب»:
«ستر» پوششی که روبه‌روی آن دیده می‌شود، ولی «حجاب» باعث می شود که شخص دیده نشود.[22]
[1]- فرهنگ ابجدی، ص322.
[2]- فرهنگ ابجدی، ص476.
[3]- فرهنگ ابجدی، ص643.
[4]- معجم المقاييس اللغه، ج2، ص37.
[5]- كتاب الماء، ج1، ص302.
[6]- ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن ، ج1، ص460.
[7]- قاموس قرآن ، ج2، ص113.
[8]- مجمع البحرين، ج3، ص262.
[9]- الفروق فی اللغه، ص235.
[10]- الفروق فی اللغه، ص236.
[11]- مجمع البحرين، ج3، ص 426.
[12]- تاج اللغه و صحاح عربیه ، ج4، ص1160.
[13]- التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج7، ص 241.
[14]- معجم المقاييس اللغة، ج4، ص 385.
[15]- تاج اللغه و صحاح عربیه ، ج4، ص1138.
[16]- الفروق في اللغه، ص230.
[17]- التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج5، ص48.
[18]- مجمع البحرين، ج3، ص323.
[19]- تاج اللغۀ و صحاح العربیۀ، ج2 ، ص 1036.
[20]- الفروق في اللغه، ص230.
[21]- الفروق في اللغه، ص281.
[22]- الفروق في اللغه، ص282.
اضف تعليق