نویسنده
آیت‌الله سید جعفر سیدان
چکیده
کتاب «الهیات در نهج‌البلاغه» به تبیین مباحث اعتقادی پیرامون خدای متعال در کلام امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) در نهج‌البلاغه می‌پردازد. نویسنده با الهام از خطبه‌ها و عبارات نهج‌البلاغه، تلاش کرده است شناخت صحیح و عمیقی از توحید، صفات و افعال خدای متعال ارائه دهد و بنیان‌های الهیات شیعی را با استناد به سخنان امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) تشریح کند.
در ابتدای اثر، نویسنده ضرورت پرداختن به موضوع الهیات را در اندیشه دینی و آثار گران‌سنگ نهج‌البلاغه توضیح داده و بیان می‌کند که سخنان امیرالمؤمنین(علیه‌السلام)، بهترین سرچشمه برای فهم خداشناسی ناب و دور از شبهه است. سپس راه‌های اثبات وجود خدای متعال در نهج‌البلاغه بررسی می‌شود؛ نویسنده با تحلیل استدلال‌های عقلی و نقلی امیرالمؤمنین(علیه‌السلام)، به اثبات وجود و یکتایی حقیقی خدای متعال می‌پردازد.
در بخش‌های بعد، مباحثی دقیق و استدلالی درباره معنای توحید، دلایل یگانگی خدای متعال، و نیز نحوه تعریف و تمایز صفات ذات از صفات فعل الهی مطرح شده است. نویسنده تأکید می‌کند که شناخت خداوند متعال فراتر از قوای ادراکی بشر است و آنچه امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) درباره ذات و صفات الهی می‌فرماید، راه را برای فهم درست توحید و پرهیز از هرگونه تشبیه و تجسیم می‌گشاید.
آقای سیدان در ادامه به مسئله نفی صفات زائد بر ذات می‌پردازد و شرح می‌دهد که امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) چگونه توحید صفاتی و تنزیه مطلق خدای متعال را آموزش داده است؛ به‌طوری که هیچ‌گونه مشابهت و هم‌سنخی بین مخلوق و خالق برقرار نیست. همچنین بحث احاطه علمی و قیومی خدای متعال و چگونگی نسبت دادن افعال جهان به اراده و مشیت الهی تشریح می‌شود.
از دیگر محورهای مهم کتاب، مرز شناخت عقلانی خدای متعال و نقش ابزارهای شناخت (عقل، حس، کشف) است که نویسنده با دقت، مواضع امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) را درباره این‌که عقل تا چه اندازه در الهیات می‌تواند نقش داشته باشد، بررسی می‌کند و بیان می‌دارد که عقل، ابزار ضروری شناخت است اما باید در پرتو هدایت وحی و معصومین(علیهم‌السلام) به کار رود.
در انتها، کتاب به پاسخ‌گویی نسبت به شبهات و سؤالات رایج پیرامون توحید و صفات الهی می‌پردازد و با ذکر پاسخ‌های امیرالمؤمنین(علیه‌السلام)، راه حل‌های دقیق برای رفع ابهامات کلامی ارائه می‌دهد.
این اثر با اتکاء به سخنان آموزنده امیرالمؤمنین(علیه‌السلام)، الهیات نهج‌البلاغه را به صورتی تحلیلی، ساده و عمیق بیان می‌کند، ضمن آنکه وفاداری به متن و روح کلمات نهج‌البلاغه و پرهیز از تحلیل‌های سلیقه‌ای به خوبی رعایت شده است. مطالعه این کتاب برای علاقه‌مندان مباحث اعتقادی و محققان حوزه الهیات اسلامی بسیار مفید خواهد بود.
هشتگ
#نهج_البلاغه #امیرالمؤمنین_علیه‌السلام #توحید #خدای_متعال #صفات_الهی #عرفان_اسلامی #برهان_وجودی #کلام_اسلامی #معرفت_الهی #اندیشه_شیعی #سخنان_حکمت‌آمیز #تبیین_توحید #پژوهش_دینی #معارف_اسلامی
اضف تعليق