نویسنده
جعفر سیدان
چکیده
کتاب «شرح خطبه ۱۵۲ نهج‌البلاغه امیرالمؤمنین(علیه‌السلام)» اثر جعفر سیدان، با محوریت شرح و تبیین بخشی از کلمات امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) در خطبه ۱۵۲ نهج‌البلاغه، به بررسی مباحث مهم اعتقادی در حوزه توحید می‌پردازد و با رویکردی تحلیلی، مفاهیمی بنیادین همچون حمد خدای متعال، اثبات وجود خالق، نسبت بین خالق و مخلوق و جایگاه مخلوق اول را به صورت روان، مستند و متکی به آیات و روایات روشن می‌سازد.
در آغاز کتاب بر اهمیت حمد و ستایش خدای متعال تأکید شده و تفاوت مفاهیم حمد، شکر و مدح تبیین می‌گردد. نویسنده با بهره‌گیری از سخنان بزرگان دین، بیان می‌کند که حمد و ستایش خدای متعال یکی از عالی‌ترین حالات روحی انسان است که ریشه در عقل، فطرت و آموزه‌های دینی دارد و آثار تربیتی فراوانی بر جان آدمی می‌گذارد. تحلیل موانع تحقق این حالت و راهکارهای تقویت آن، همراه با اشاره به بیاناتی از ادعیه امامان هم از بخش‌های ابتدایی کتاب است.
در ادامه، مسئله‌ی اثبات وجود خدای متعال مطرح می‌شود. نویسنده با اشاره به راه‌های فطری و عقلی، برهان نظم و نشانه‌های موجود در جهان هستی را به عنوان دلایلی روشن برای اثبات وجود خالق یگانه ذکر می‌کند و جایگاه امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) را در تبیین توحید و رد هرگونه تشبیه یا شراکت در ذات الهی برجسته می‌سازد. همچنین به طور مبسوط نسبت بین خالق و مخلوق و ویژگی استقلال ذاتی خدای متعال پرداخته می‌شود و نظریات مختلف فلاسفه و متکلمان درباره رابطه خالق و خلق واکاوی می‌گردد.
مسئله “اولین مخلوق” از دیگر مباحث کلیدی است که نویسنده با دقت نظر آن را بررسی می‌کند. ضمن شرح دیدگاه‌ها و نقل روایات متعدد، تأکید می‌شود که خدای متعال از هرگونه محدودیت زمانی و مکانی و وجود شریک یا شبیه، منزه است. نویسنده به نقد نظریه وحدت وجود و تبیین دقیق استقلال خالق از مخلوقات می‌پردازد و بیان می‌کند که اولین مخلوق، نشانه‌ای از فیض و ربوبیت خدای متعال است و هرگز با ذات الهی یکی نیست.
در بخش‌های انتهایی کتاب به موضوع صفات الهی پرداخته می‌شود و بیان می‌شود که صفات زائد بر ذات خدای متعال برای او قابل قبول نیستند و ذات اقدسش بسیط و فارغ از هر گونه ترکیب است. تمایز مطلق میان خالق و مخلوق، عدم امکان تشبیه و نفی هر نوع مکان و زمان برای خدای متعال تبیین می‌شود. همچنین پرهیز از تعمق بیش از حد در ذات اقدس الهی و توجه به نقش عقل و اعتدال در مسیر شناخت خداوند مورد تأکید قرار می‌گیرد.
هشتگ
#شرح_نهج_البلاغه #شرح_خطبه_۱۵۲ #امیرالمؤمنین_علیه_السلام #توحید #خدای_متعال #حمد_الهی #کلام_اسلامی #فلسفه_الهی #برهان_وجودی #خالق_و_مخلوق #صفات_الهی #اوّلین_مخلوق #استقلال_خالق #علم_کلام #مبانی_عقیدتی #رد_تشبیه #بینونت_خالق_و_مخلوق #بی‌نیازی_خدای_متعال #نهج‌البلاغه_پژوهی #جعفر_سیدان
اضف تعليق